Czym jest paradygmat?

Istnieje kilka definicji paradygmatu. Jedną z nich jest definicja paradygmatu naukowego, wprowadzonego przez amerykańskiego fizyka i filozofa Thomasa Kuhna („The Structure of Scientific Revolutions” 1962 rok). W dużym uproszczeniu można przyjąć, że paradygmat naukowy to zbiór pojęć i teorii tworzących podstawy danej nauki [1]. Obecnie słowo paradygmat jest bardziej rozpowszechnione i może również oznaczać percepcję lub punkt odniesienia.

PARADYGMAT = PERCEPCJA, PUNKT ODNIESIENIA

Chodzi o to, w jaki sposób postrzegamy świat w sensie jego zrozumienia i interpretacji (nie w sensie wzrokowego odbioru).  Znana maksyma mówi, że punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. Jedną z trudniejszych rzeczy z jaką przychodzi nam się zmierzyć, jest próba zmiany punktu odniesienia. Thomas Kuhn trafnie zauważył, że wiele odkryć naukowych wymaga przełamania tradycyjnego sposobu myślenia – przesunięcia paradygmatu [2].

Doskonałym przykładem, jest heliocentryczna teoria budowy wrzechświata. Z perspektywy czasu wydaje się, że największym sukcesem Mikołaja Kopernika było przeciwstawienie się autorytetom i panującym poglądom, że to Ziemia jest w centrum wrzechświata. Mimo tego, że Kopernik oparł swoją teorię na konkretnych obliczeniach, to spotkał się ze sprzeciwami i prześladowaniem nawet ze strony Kościoła Katolickiego. Zdolność do zmiany paradygmatu jest podstawą rozwoju jednostki ludzkiej. Umiejętność zobaczenia czegoś z innej perspektywy (oczami drugiej osoby), rozwija naszą empatię, co pozwala budować twórcze relacje z innymi. Ujmując to bardziej górnolotnie,  mamy realny wpływ na kształtowanie lepszego świata, opartego na dialogu i wzjemnym poszanowaniu.

ZDOLNOŚĆ   DO  ZMIANY PARADYGMATU JEST PODSTAWĄ ROZWOJU JEDNOSTKI LUDZKIEJ

Etyka charakteru i etyka osobowści  w kontekście prawa naturalnego

Współczesna literatura w obszarze szeroko pojętego samorozwoju, skupia się głównie na 2 technikach:

• technikach oddziaływania w związkach i w grupach (PR – Public Relations)
• technikach pozytywnego myślenia (PMA – Positive Mental Attitude)

Koncentrowanie się wyłącznie na technikach daje krótkotrwały efekt. Można to porównać do nauki języka obcego. Jeśli uczysz się języka koncentrując się wyłącznie na wkuwaniu słówek zamiast uczyć się całych zdań i zwrotów, możesz mieć problem z ułożeniem poprawnego zdania w sensie merytorycznym i gramatycznym. Podsumowując – umiejętne wykorzystanie technik może na krótką metę ułatwić życie [2], natomiast w dłuższej perspektywie wyzwania życiowe, o których pisałem w artykule Jak odzyskać harmonię życiową [Część 1] – Bądź świadomy swojego położenia, powodują, że prawdziwe motywy wychodzą na światło dzienne i początkowy sukces może zamienić się w przegraną.

Jedynym właściwym kierunkiem, który jest gwarantem udanych relacji w życiu prywatnym i publicznym są wartości, na których zbudowana jest definicja prawa naturalnego.

KONCENTROWANIE SIĘ WYŁĄCZNIE NA TECHNIKACH, DAJE KRÓTKOTRWAŁY EFEKT

Kilka lat temu starałem się wdrożyć w życie zasady opisane w jednej z najbardziej znanych książek ostatnich lat z obszaru PMA pt. „Moc pozytywnego myślenia” Normana V. Peale, która opiera się na prawach naturalnych, ale moim zdaniem brak jej struktury i uporządkowania. Udało się to S.R. Coveyowi, który w książce pt. „7 nawyków skutecznego działania” wprowadził pewien porządek, wskazując kolejne kroki do wypracowania 7 nawyków. Jest to zbiór pewnych zasad, które prowadzą do twórczych zmian wewnętrznych, budowania trwałych relacji z innymi, oraz przywództwa na poziomie interpersonalnym i menedżerskim – patrz poniższy schemat [4].

W tym artykule, nie zamierzam zagłębiać się w szczegóły, ale gorąco polecam tę książkę, która jest czymś więcej niż tylko poradnikiem. Wszystkie tezy jakie stawia autor, są poparte przykładami zaczęrpniętymi z własnych doświadczeń. Wystarczy powiedzieć, że w 1996 roku „Time” umięścił S.R. Coveya na liście najbardziej wpływowych ludzi Ameryki, między innymi, za „7 nawyków skutecznego ddziałania”.

Więc czym jest prawo naturalne? W ujęciu społecznym przyjmuje się, że wyrazem prawa naturalnego są tzw. prawa człowieka. W orędziu na Światowy Dzień Pokoju w 1999 roku, ówczesny Papież Jan Paweł II  do tego rodzaju praw zaliczył [3]:

Chrześcijańskie ujęcie prawa naturalnego znajdziemy w Starym i Nowym Testamencie. Do mnie najbardziej trafiają słowa Jezusa, który sformułował tzw. „złotą regułę” moralności naturalnej [1]:

WSZYSTKO WIĘC, CO BYŚCIE CHCIELI, BY LUDZIE WAM CZYNILI, I WY IM CZYŃCIE (Mt 7,12; Łk 6,3)

Nie tylko chrześcijaństwo mówi o idei prawa naturalnego. Źródeł należy się doszukiwać w literaturze starożytnej oraz myśli filozoficznej greckiej i rzymskiej, u takich autorów jak Platon, Arystoteles czy Seneka [3]. Trafnie to ujął również S.R. Covey pisząc o wartościach, które reprezentują prawo naturalne i są to:

S. R. Covey, studiując równolegle literaturę sukcesu ostatnich 200 lat dostrzegł, że niemal cały dorobek pierwszych 150 lat uznawał za podstawę sukcesu powyższe wartości i nazwał takie podejście ETYKĄ CHARAKTERU. Jak zauważyliście, dosyć dużo miejsca poświęciłem prawu naturalnemu, ale ma to swoje uzasadnienie. Zrozumienie prawa naturalnego i jego wartości, jest podstawą do zbudowania solidnego fundamentu i czegoś co zwykliśmy nazywać „kręgosłupem moralnym”. Samo zapoznanie się z wartościami i definicją prawa naturalnego jest zatem tylko furtką do lepszego życia. Zamknięcie tej furtki, może symbolicznie oznaczać zamknięcie pewnego rozdziału i rozpoczęcie nowego. Jest to zawsze ekscytujące, móc zacząć coś od nowa. W naszym nowym życiu opartym na etyce charakteru, również trafimy na wyzwania, ale mając odpowiednie przygotowanie (kręgosłup moralny), wyjdziemy z podniesioną głową z każdej sytuacji i co najważniejsze będziemy mogli pomóc również innym.

W okresie międzywojennym zasadniczy pogląd na sukces w literaturze przesunął się od etyki charakteru w kierunku wartości, których głównym tematem były techniki wpływania na innych, zdolność komunikacji i pozytywne nastawienie [2]. Jest to definicja zaczerpnięta z dzieł S.R. Coveya i trafnie opisuje coś, co S.R. Covey nazwał  ETYKĄ OSOBOWOŚCI – sukces stał się funkcją prezentowanego na zewnątrz wizerunku i „wyćwiczonej osobowości”. Bardzo spodobał mi się, wzięty z życia przykład, który świetnie opisuje te dwie postawy.

Prawdziwa historia …

Jest to historia mówiąca o tym, w jaki sposób S. R. Covey i jego małżonka zmienili postrzeganie swojego syna, który miał słabe wyniki w szkole (nie rozumiał nawet prostej instrukcji w testach). Był niski, bardzo szczupły i brakowało mu koordynacji ruchów. Zamiast go oceniać i porównywać do innych dzieci (ETYKA OSOBOWOŚĆI – co powiedzą inni rodzice, znajomi), postanowili stanąć z boku i odczuć jego tożsamość i indywidualność. Obniżyli zbyt duże oczekiwania wobec własnego syna i dali mu więcej spokoju. Pozwolili, by wyłoniła się jego własna osobowość. Przestali dopasowywać go do swoich wyobrażeń i mierzyć w kategoriach społecznych oczekiwań. Uznając go za dostatecznie zdolnego by mógł zmagać się z życiem, przestali go bronić przed kpinami innych. Dawali do zrozumienia: „Nie musimy Cię bronić – jesteś w porządku, na pewno sobie poradzisz”. Na początku była to dla niego trudna sytuacja, ale w miarę upływu czasu chłopiec poczuł się bezpiecznie i pewnie. Rozkwitał we własnym czasie, w swoim własnym tempie (ETYKA CHARAKTERU – zgodnie z prawami naturalnymi). W kolejnych latach zaczął się wyróżniać w nauce i kontaktach z innymi.

Za każdym razem, kiedy czytam tą historię, zdumiewa mnie spostrzegawczość, cierpliwość i  miłość jaką rodzice obdarzyli chłopca. Pozwoliła mi ona zrozumieć, że  nie warto oczekiwać od swoich dzieci zbyt wiele, oceniając je przez pryzmat otoczenia i dla zaspokojenia swoich własnych ambicji. Dotyczy to również relacji z innymi ludźmi. W naszym społeczeństwie utarło się powiedzenie, że nadgorliwość jest gorsza od faszyzmu i chociaż skala sytuacji jest zupełnie inna, to wniosek jest taki, że czasami lepiej pozwolić niektórym sprawom iść swoim własnym tempem, dyktowanym przez wartości prawa naturalnego a efektem może być coś, co przerośnie nasze najśmielsze oczekiwania.

[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Paradygmat

[2] The 7 Habits of Highly Effective People, S.R. Covey, 2004 Franklin Covey Company

[3] http://www.centrumjp2.pl/wikijp2/index.php?title=Prawo_naturalne

[4] http://lp7nawykow.franklincovey.pl

Nazywanie rzeczy po imieniu

Na stronie „Dlaczego piszę bloga oraz kilka zdań o sobie” wspomniałem, że postaram się dojść do sedna problemu i wyjaśnić, jak odzyskać harmonię życiową, nie tylko na płaszczyźnie organizacyjnej, czy finansowej, ale również w sferze mentalnej i duchowej. Nie da się tego zrobić, bez świadomości, co tak na prawdę powoduje zabużenie naszej harmonii, oraz zrozumienia naszego położenia. Jest takie chińskie przysłowie, które mówi, że „mądrość zaczyna się od nazwania rzeczy po imieniu”.

MĄDROŚĆ, ZACZYNA SIĘ OD NAZWANIA RZECZY PO IMIENIU

Mówiąc kolokwialnie, najpierw trzeba dobrze zdiagnozować chorobę, a dopiero później zacząć leczenie.  Istnieje wiele czynników – wyzwań życiowych (o których będę pisał w dalszej części artykułu), które powodują tę chorobę. Typowe objawy, to:

• brak energii i kreatywności
• ciągłe niezadowolenie
• nerwowość
• niechęć do innych ludzi
• kompletne rozbicie emocjonalne

[Read more…]